Op 1 december heeft een digitale stranddag plaats van Programma Schone stranden plaatsgevonden. Deze bijeenkomst is als alternatief georganiseerd voor de oorspronkelijk geplande fysieke Stranddag. Ondanks de aanpassing was er een goede opkomst en ontstonden er levendige gesprekken tussen de aanwezigen. Het doel was om een overzicht van het Programma in 2021 te geven, en een vooruitblik te geven naar het Programma Schone Stranden in 2022. 

Bijeenkomst voor de terugblik op 2021 en vooruitblik op 2022 voor Programma Schone Stranden.

We openen de bijeenkomst met de Groene Strandwimpel: deze is in 2021 voor het eerst uitgereikt. Deze groene strandwimpel komt van LandschappenNL in samenwerking met diverse organisaties, gegroepeerd in het groene strand. Dit initiatief zoekt de samenwerking met de blauwe vlag van KMVK. Er werd veel samengewerkt met gemeente Goeree-Overflakkee, wat veel extra activiteiten opleverde.

Activiteitenmonitor

Als eerste heeft Programma Schone Stranden een oproep: ben je partner van het programma en heb je je activiteiten, speciale plannen en ideeën nog niet in de activiteitenmonitor ingevuld? Dat kan nog steeds (tot 15 december)! Contact Youp Schaacke (KIMO Nederland en België) als je gebruik wil maken van deze optie.

Wat viel er op aan de activiteitenmonitor in 2021?

Bij de ambities en plannen voor de komende jaren werd vooral ‘voortzetten met huidige gang van zaken’ genoemd. Waarschijnlijk ligt prioriteit niet primair bij zeer ambitieuze plannen voor schonere stranden vanwege COVID-19. De successen en lessen van dit jaar gaven aan dat er heel veel opschoonacties zijn geweest, dat afval scheiden door bezoekers wordt gewaardeerd en dat de hoeveelheid take-away gelieerd afval meer was dan verwacht. Er kwam naar voren dat ook diverse paviljoenhouders graag een activiteitenmonitor willen invullen om hun ervaringen te delen. Deze wordt gedeeld via Strand Nederland met paviljoenhouders die hier interesse voor hebben. 

Dilemma: afvalzakjes uitdelen of afval scheiden?

Het beschikbaar stellen van afvalzakjes wordt op veel plaatsen gepropageerd en aangemoedigd. De effectiviteit van het beschikbaar stellen van afvalzakjes is vooral merkbaar bij de jongeren, die het strand regelmatiger opzoeken tijdens coronatijd. Zonder die zakjes laten zij hun afval vaker achter in het zand. De zakjes helpen in dit geval met het voorkomen van afval op het strand. Echter, de afvalzakjes conflicteren met het scheiden van afval, wat ook een belangrijke pijler is in afvalverwerking. In de zakjes wordt namelijk niet of veel minder gescheiden. Hierover ontstaat een levendige discussie waaruit een oproep voor ervaringen en het delen van tips naar voren komt. Een van de tips is om makkelijke afvalstromen, zoals glas, apart in te zamelen. De rest in de afvalzakjes kan wellicht na-gescheiden worden in de afvalverwerkingsinstallatie.

Daarnaast komen er zorgen naar voren dat de lappendeken aan afvalverwerking in Nederland bijdraagt aan de verwarring. 

Clean Teams

Pilots vanuit het Programma Schone Stranden met twee clean teams (Beach Busters, Litter Guards) wezen uit dat hun effectiviteit meetbaar is: op stranden waar clean teams actief zijn, wordt er meer opgeruimd door strandbezoekers. De rapportages van Litter Guards en Beach Busters zijn op te vragen bij KIMO Nederland en België.

Landelijke ontwikkelingen met betrekking tot schone stranden

Er zijn een aantal landelijke ontwikkelingen met raakvlakken aan schone stranden. Zo is er het invoeren van statiegeld op kleine flesjes, de single-use plastics regelgeving (zie hiervoor ook deze poster), plasticvrije terrassen en een toename van de participatie in de vorm van clean-ups. Ook de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV, onderdeel van de wetgeving voor wegwerpplastics) wordt genoemd. Dit heeft invloed op de peuken, waar de sigarettenproducenten verantwoordelijkheid worden voor de kosten van het voorkomen en opruimen. Dit filmpje van Rijkswaterstaat geeft een goed overzicht. 

Vanuit de aanwezigen kwamen ook nog de suggestie om te blijven letten op het take-away afval en het benaderen van campings en recreatieparken nabij de kust en andere actoren uit het achterland, zoals kustsupermarkten, campings, parken, hotels. Hier valt nog veel te winnen. Op deze laatste suggestie reageert men instemmend en positief. Dit zal onderdeel worden van het Programma Schone Stranden in 2022.

Ten slotte werd het idee om een attenderingsmogelijkheid via sociale media te ontwikkelen voor het jutten en schoonmaken van een strand bij bijzondere situaties. Een strand is al vaak best schoon, maar na bijvoorbeeld een storm of containerverlies op zee ligt het strand weer vol. Als we betrokken vrijwilligers via een app kunnen informeren en oproepen, is het wellicht gemakkelijker om de juiste hoeveelheid mensen op de juiste plek op de juiste tijd (met het juiste getij) te krijgen.

Programma Schone Stranden 2022

Ook in 2022 staat er weer genoeg op de planning om te zorgen voor nog schonere stranden. 

Vaste onderdelen zijn de strandmetingen, uitwisselsessies (in het voorjaar, zomer, najaar) en eventuele speciale workshops op aanvraag (door gemeenten, NGO’s en/of paviljoenhouders). Daarnaast verkennen we de strandapps voor het melden van bijzonder afval en voor beloning van opruimacties. Verder gaan we kijken naar de mogelijkheid van een opzetbord voor strandborden, beïnvloeding van het schoon-gedrag van klanten van supermarkten, campings, parken en hotels en de hierboven genoemde attenderingsmogelijkheid vrijwilligers.

Daarnaast worden uiteraard de websites onderhouden (www.schonestranden.nl, website van de monitoringsapp) en komen er nieuwsbrieven. In januari wordt het nieuwe programma bekendgemaakt voor 2022.

Verdere ideeën vanuit de aanwezigen

• Er komen vanuit de aanwezigen een aantal ideeën waar Programma Schone Stranden de komende jaren aandacht aan kan besteden. Zo ligt er een verzoek om meer bewustwording van zwerfafval bij scholieren te krijgen, met name ook voortgezet onderwijs. Misschien iets voor Plastic Circle? Op Aan de slag met afval staan overzichten van lespakketten voor scholen.
• Daarnaast kwam het verzoek of Stichting de Noordzee de informatie wil delen over de langlopende monitor bij Kwade Hoek die zij verzamelen. Het programmateam zal hen dat vragen.
• In Zeeland is er een samenwerking met Hogeschool Zeeland: daar heeft iemand de rol van coördinator op zich genomen die initiatieven bundelen om informatie te delen met betrokkenen. Het programmateam zal hierover meer informatie opvragen en delen.

Schoonste Strandverkiezing 2022 – inspecteurs gezocht!

De schoonste strandverkiezing gaat ook komend jaar door, maar de organisatie zoekt wel nieuwe inspecteurs. Een aantal van de huidige inspecteurs zwaait af. 

De metingen van de schoonste strandverkiezing zijn belangrijk, niet alleen voor de prijzen, maar ook om een inzicht te krijgen in hoe schoon de stranden zijn.  Er wordt  daarom gedacht aan verbeteringmogelijkheden. In februari 2022 wordt daartoe een sessie georganiseerd om hierover na te denken.

Toelichting lopende acties gratis hulpmiddelen

Er is een weggeefactie vanuit Programma Schone Stranden gestart. Er is een budget van €15.000,- dat is uitgesplitst over gemeenten, paviljoenhouders en vrijwilligers(organisaties).

Gemeentes kunnen tot €500,- aanvragen voor bewustwordingsinitiatieven wat betreft schonere stranden. Paviljoenhouders kunnen tot €100,- voor oplossingen van strandafval, met de nadruk op peuken. Vrijwilligersorganisaties kunnen grijpers en afvalringen bij KIMO aanvragen.

Meer weten? Kijk op www.schonestranden.nl/weggeefactie.

Op 1 december hebben al 4 gemeenten en 5 vrijwilligersorganisaties zich gemeld, dus er is nog voldoende budget om meer partijen te helpen.

Stranddag 2022: 9 maart

9 Maart is er (hopelijk) een fysieke stranddag in het Westland. Mocht je nog ideeën of suggesties hebben, kun je terecht bij Bas van Strand Nederland.

Bedankt

Ten slotte willen wij u, namens het programmateam van Programma Schone Stranden, bedanken voor een 2021 met veel inzet om tot schonere stranden te komen.

Fijne feestdagen!